Covid-19 ile birlikte hayatımızda çok şey değişti. Çoğumuz eski yaşam tarzımızdan çok daha farklı bir rutine geçmek zorunda kaldık. Çoğunlukla evde geçirdiğimiz bu süreçte alışkanlıklarımız da, ilgi alanlarımız da değişti. Yeni nesil iletişim araçlarının kolaylaştırıcı yanlarından faydalanmamız ile birlikte hayatımızın büyük kısmını online (çevrimiçi) yaşamaya başladık. Spor, sanat, eğlence, eğitim… En zor görünen şeyler bile evimize kadar geldi. Değişen alışkanlıklarımız arasında satranç da vardı. Diğer spor branşları gibi satranç da pandeminin ilk zamanlarında olumsuz etkilense de şu an çok daha farklı bir konumda. Salgın ortamında sunduğu olanaklar, ilginin artması, ihtiyaçlara göre araçların yeniden şekillenmesi gibi değişimler satrancın şu an dünya çapında eskisinden de fazla ilgi görmesini sağladı. Biz de bu yazımızda sizlere, pandemi döneminde satranç nasıl etkilendi ve ne gibi gelişmeler oldu aktarmak istiyoruz.
Pandemi döneminin başında okulların kapatılması, turnuvaların iptal edilmesi, çoğu okulun yeni dönemde bazı branş dersleri gibi satrancı da programından çıkarması öğrencilerin satrançtan uzaklaşmasına sebep olurken; yetişkinler de ev ve iş dengesini kurmanın zorluğu nedeniyle hobilerinden ve dolayısıyla satrançtan uzaklaştı. Fakat evde kalınan sürelerin artmasıyla evde kaliteli zaman geçirme ihtiyacı da arttı, bu da kişilerin kendilerine yatırım yapmaları için seçenekler araştırmasına yol açtı. Diğer spor branşlarının aksine dijital ortamda da kolaylıkla devam ettirilebilen satranç, hem bu yönüyle hem de kişisel gelişime olan katkılarıyla pandeminin getirdiği dezavantajlara çözüm olarak başı çeken aktivitelerden oldu. Satranç, pandemiyle sosyal ortamlarından uzaklaşan çocuklara sosyalleşme, dikkat dağınıklığı ve konsantrasyon problemi yaşayanlara kendilerini bu yönde geliştirme fırsatı sunarken; beynin farklı bölümlerini çalıştırdığı için hem okul hem de diğer aktivitelere destekleyici bir zemin hazırlamış oldu.
Queen’s Gambit Dizisinin Satranca Etkisi
Bunların yanı sıra, yeni çıkan bir televizyon dizisi, satranca olan ilginin artmasında etkili oldu. Tüm dünyada izlenme rekorları kıran Queen’s Gambit (Vezir Gambiti), satrancın popülerliğini zirveye taşıdı. Yetim bir kız çocuğunun satranç etrafında yaşanan hayatını konu alan dizi, satrancın zevkli, heyecanlı ve hayata dair yönlerini ortaya koyarak izleyicilerde satranca karşı müthiş bir ilgi uyandırdı. Satranç bilmeyenler satranç nasıl oynanır diye araştırma yaparak öğrenmek için fırsat yaratmaya çalışırken, satranç oynamayı bilenler kendilerini geliştirmek için yollar aramaya başladılar.
Bu sırada satranç dünyası salgının etkisiyle bazı değişimlere gitti. Pandemi öncesinde de var olan online satranç dersleri her yaş ve seviyeye yönelik olmak üzere öğretmen ve antrenörler tarafından düzenlendi. Hem dijital hem de çevrimiçi kaynaklara olan ihtiyaç arttı. Satranç açılışlarından oyun sonuna, taktik ve stratejik bir çok konuda özel çalışmalar sunan dijital kaynaklar daha da yaygın kullanılmaya başlandı. Dünyaca ünlü satranç web siteleri artan talebi karşılamak için kendilerini yenilerken, alternatif platformlar da seçenekler arasında yerlerini aldı. Bu sitelerin kullanıcılarına konu anlatımı, soru çözme, çevrimiçi satranç oynama gibi seçeneklerin yanında turnuva düzenleme imkanı da vermesi, salgın sonrası en olumsuz etkilenen turnuva satrancının amatör seviyede de olsa devam etmesini sağladı.
“Her şekilde her ortamda size faydalarını sunmaya devam eden bu spora hayatınızda daha fazla yer vermek için belki de şu an tam zamanı.”
Pandemide Satranç Turnuvaları
Resmi turnuvalara ise ara verildi. Adil bir rekabet ortamı sunmak için yeni düzenlemeler yapıldı. chess.com ve chesskid.com’un uluslarası arenada dünyanın en iyilerini bir araya getiren turnuvalar düzenlemesi otoritelere güven verdi. TSF (Türkiye Satranç Federasyonu) ve FIDE (Dünya Satranç Federasyonu)’nin de onayıyla çevrimiçi satranç turnuvaları yüz yüze turnuvaların yerini aldı. İl birincilikleri, ulusal şampiyonalar hatta uluslararası şampiyonlar online olarak yapıldı. Dünyanın en iyileri Çevrimiçi Uluslar Şampiyonası’nda ekran başına geçti. Dünyanın en prestijli satranç turnuvalarından olan Tata Steel Turnuvası da yine çevrimiçi olarak yapıldı.
Bir çok ülkede kapatmaların azalması, hibrit turnuvaların doğmasına sebep oldu. Buna göre oyuncular standart maçtaki gibi karşılıklı oturmak yerine, düzenlenen salonlarda kamera ve hakem gözetiminde bilgisayar karşısına geçiyor ve belirlenen online platform üzerinden rakipleriyle maç yapıyorlardı. Ulusal şampiyonalar yanında FIDE Dünya Kupası Avrupa Eleme Turnuvası ve Asya Bireysel Hibrit Satranç Turnuvası hibrit olarak gerçekleştirilen dünya çapındaki turnuvalar yapıldı.
Dünya Satranç Şampiyonası temmuz ayında Sochi’de yapıldı. Şu an bir çok ülkede hala yüz yüze turnuvalar yapılmakta. Çevrimiçi eğitimler ve çevrimiçi turnuvalar yine de oldukça rağbet görüyor. Zaman ve mekan açısından esneklik sağlaması, ev ortamında benzer zevki sunması, hala aynı kazanımlardan yararlanılabilmesi, engel ve imkanlardan bağımsız herkesi aynı platformda buluşturması online satrancı vazgeçilmez bir yere koyuyor.
Pandeminin Satranca Etkisi
Sonuç olarak dünyayı sarsan salgın sonrasında birçok etkinlik hayatımızdan çıkarken satranç bunların arasından sıyrılarak sürdürülebilir bir spor olarak hayatımızda yerini aldı; bir çok spor branşı etkinliklerini uzun süreli olarak iptal etmek zorunda kalırken satranç ulusları bir araya getiren turnuvalarda dünya devlerini izlememize olanak sağladı. Şu an birçok etkinlik yüz yüze yapılsa da önümüzdeki günlerde neler olacağı belirsiz. Emin olduğumuz tek şey, satrancın her türlü duruma hazır bir şekilde, farklı kaynaklar ve farklı zevklerle hayatımızda yer almaya devam edeceği.
Umarız sizler için güzel bir yazı olmuştur. Qbicart ailesi olarak merak ettiklerinizle yeniden görüşmek üzere…
